Program „Czyste powietrze”

 

 

Program „Czyste powietrze”

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Od 21 stycznia 2019 roku Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wznowiły nabór wniosków o dofinansowanie z programu „Czyste powietrze”. Został on uruchomiony we wrześniu 2018 roku i zostanie zakończony dopiero w połowie 2029 roku, przy czym czas na podpisanie umów z WFOŚiGW upłynie 31 grudnia 2027 roku.

Program „Czyste powietrze” ma za zadanie poprawić efektywność energetyczną polskich domów, zwłaszcza jednorodzinnych. Dzięki temu rodziny wydadzą mniej pieniędzy na ogrzewanie i jednocześnie zostanie zmniejszona emisja pyłów i innych zanieczyszczeń do atmosfery.

Rząd zaplanował, że na „Czyste powietrze” do 2029 roku przeznaczy łącznie
103 mld zł, z czego 63,3 mld zł mają być w formie dotacji, a kolejne niemal 40 mld zł
w formie pożyczek z preferencyjnym oprocentowaniem. Władza założyła, że dzięki tym funduszom około 4 mld domów zostanie ocieplonych i będzie mieć lepszą efektywność cieplną oraz dodatkowo zostanie wymienionych około 3 mld starych pieców na nowe kotły czy inne źródła ciepła.

Z dofinansowania w ramach „Czystego powietrza” może skorzystać osoba fizyczna, która jest właścicielem lub współwłaścicielem domu jednorodzinnego lub mieszkania wydzielonego w budynku jednorodzinnym z wyodrębnioną księgą wieczystą. Z pomocy
w ramach programu może skorzystać również osoba, która uzyskała zgodę na rozpoczęcie budowy domu jednorodzinnego i nie został on jeszcze przekazany lub zgłoszony do użytkowania.

O wysokości dotacji decyduje przede wszystkim średni dochód na osobę
w gospodarstwie domowym. Rząd chce w ten sposób przekierować największe dofinansowanie do rodzin najuboższych. Zasady wyliczania dochodu są takie same jak
w przypadku programu 500+. Oznacza to, że rodziny rolników będą miały wyliczany dochód na podstawie liczby hektarów przeliczeniowych i komunikatu prezesa GUS o średnim dochodzie z 1 ha przeliczeniowego, który jest ogłaszany pod koniec września. Obecnie jest to kwota aż 3399 zł za 1 ha.

Żeby koszty zakupu instalacji czy materiałów budowlanych zostały zakwalifikowane do dotacji, muszą być fabrycznie nowe, dopuszczone do obrotu handlowego oraz mieć deklaracje zgodności urządzeń z przepisami z zakresu bezpieczeństwa produktu. Z kolei wszelkie urządzenia grzewcze, jak kotły, pompy ciepła, węzły cieplne, kolektory słoneczne czy instalacje fotowoltaiczne, powinny mieć również pisemną gwarancję producenta lub wykonawcy w zakresie jakości towaru.

Istniejące już domy mogą przeznaczyć dofinansowanie m.in. na zakup materiałów budowlanych na docieplenie przegród budynku, płyt balkonowych i fundamentów oraz stropów. W ramach programu można również wymienić stolarkę okienną i drzwiową, w tym bramy garażowe, o ile garaż stanowi część konstrukcyjną domu.

Pieniądze można wydać na wymianę starych źródeł ciepła, przede wszystkim pieców
i kotłów na paliwa stałe, oraz zakup i montaż nowych źródeł ciepła, które spełniają wymagania programu. Fundusze z „Czystego powietrza” można również wydać na instalacje odnawialnych źródeł energii, w tym kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznej oraz na montaż wentylacji mechanicznej z odzyskaniem ciepła.

Warunek: wymiana źródła ciepła. Jeśli w istniejącym budynku znajduje się piec kopciuch lub każdy, który nie spełnia nowych wymagań, osoba, która chce skorzystać ze wsparcia, misi koniecznie zaplanować wymianę pieca, by móc otrzymać wsparcie na inne przewidziane elementy. Na przykład kocioł na paliwo stałe wymagania, jeśli ma co najmniej 5. klasę normy europejskiej EN 303-5:2012 lub nowszej, kocioł gazowy lub olejowy kondensacyjny – jeśli jest określony symbolem 5 gwiazdek (wg Dyrektywy Rada 92/42/EWG z 21 maja 1992r.) Należy wziąć pod uwagę, iż w przypadku wymiany indywidualnego źródła ciepła na paliwa stałe realizacja inwestycji może być dofinansowana jedynie w sytuacji, gdy wymieniane źródło ciepła będzie trwale wyłączone z użytku. Potwierdzeniem tego jest imienny dokument ze złomowania lub karta przekazania odpadu. Jeśli w domu znajduje się już nowy piec lub inne nowe źródło ciepła, np. fotowoltaika, można od razu wnioskować, np.
o docieplenie budynku lub wymianę okien i drzwi. Jeśli jednak wnioskodawca ma zainstalowane jedno lud dwa źródła ciepła spełniające wymagania techniczne określone
w programie, a uzyskanie zgody na rozpoczęcie budowy nastąpiło po 15 grudnia 2002 r. może ubiegać się o dofinansowanie w formie pożyczki jedynie na mikroinstalację fotowoltaiczną i/lub na kolektory słoneczne.

Gdy budynek jest nowo budowany oraz planuje się zakup i montaż jednego lub dwóch źródeł ciepła wraz z przyłączami spełniającego wymagania techniczne określone
w programie, można ubiegać się również o dofinansowanie mikroinstalacji fotowoltaicznej
i kolektorów słonecznych. Gdy jednak budowany dom ma już zamontowane źródła ciepła
i nie został jeszcze oddany do użytkowania, można ubiegać się o dofinansowanie jedynie fotowoltaiki i solarów. Fotowoltaika i solary mogą być jednak finansowane wyłącznie
z pożyczki. Nie przysługuje na nie dotacja.

Mniejsze możliwości pozyskania dofinansowania z „Czystego powietrza” mają osoby, które budują lub planują budowę domu. Nie będą mogły uzyskać pieniędzy na zakup materiałów budowlanych na ocieplenie ścian czy poddasza. Nie przysługuje im również dotacja na okna, drzwi czy bramy garażowe. Zgodnie z prawem nowo powstające domy muszą spełniać odpowiednie normy efektywności cieplnej jeszcze przed oddaniem do użytku, czyli budujący we własnym zakresie muszą ocieplić ściany styropianem o grubości minimum 15 cm, a od 2021 roku nawet 18 cm.

 

Osoby budujące dom mogą starać się o dotację na założenie nowego systemu ogrzewania (piec, pompa ciepła, przyłącze do sieci ciepłowniczej itd.) Jednak aby uzyskać na nie dotację, należy je kupić do końca 2019 roku. Po tym terminie właściciele nowo powstających domów będą mogli starać się jedynie o wsparcie na zakup kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznej lub wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Warto także pamiętać, że minimalna wartość kosztów kwalifikowanych, od których liczona jest wysokość dotacji, wynosi 7 tys. zł, a maksymalna to 53 tys. zł.

Dzięki wprowadzonej uldze termomodernizacyjnej wsparcie w ramach „Czystego powietrza” odbywa się dwutorowo. Aczkolwiek podzielono tutaj beneficjentów na dwie grupy. Do pierwszej należą osoby, które nie podlegają opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli np. rolnicy, oraz osoby, które chcą korzystać z dofinansowania na nowo budowane budynki. Ta grupa wnioskujących może  korzystać tylko z dotacji i resztę kosztów uzupełnić pożyczką, ale nie przysługuje jej ulga termomodernizacyjna. Mogą one liczyć na dotację minimum do 30% i maksymalnie do 90%. Do drugiej grupy należą pozostali, tzn. osoby rozliczające podatek od osób fizycznych, np. pracujący zawodowo, prowadzący firmy, emeryci, którzy chcą zmodernizować istniejący już budynek. Będą oni mogli, oprócz dotacji (min. do 15% maksymalnie do 90%) i pożyczki, rozliczając się indywidualnie lub z małżonkiem, skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej.

Nabór wniosków na „Czyste powietrze” prowadzony jest w trybie ciągłym – wnioski są rozpatrywane zgodnie z kolejnością wpływu do WFOŚiGW.

Zanim złoży się wniosek o wsparcie, należy wykonać audyt energetyczny lub przedstawić uproszczoną analizę energetyczną zweryfikowaną przez przedstawiciela WFOŚiGW. Jest to konieczne do oceny potrzeb budynku. Wniosek można złożyć elektronicznie oraz na papierze. Zaletą formy elektronicznej jest m.in. to, że aplikacja internetowa udostępnia automatycznie wyliczenia niezbędne do wykonania uproszczonej analizy energetycznej. Jest to nic innego jak ocena stanu technicznego oraz wyliczenia kosztów modernizacji. Aplikacja prowadzi krok po kroku przez poszczególne pola wniosku. Jeśli będą błędy, nie pozwoli przejść dalej. Gotowy formularz wniosku umieszcza
się w skrzynce podawczej. Wydrukowaną wersję formularza należy podpisać i wraz
z wypełnionymi załącznikami przesłać lub dostarczyć osobiście do funduszu. Wszelkie informacje na temat złożonego formularza będą dostępne po zalogowaniu się do portalu.

Program zakłada, iż rozpoczęcie przedsięwzięcia jest równoznaczne z poniesieniem pierwszego kosztu kwalifikowanego. Świadczy o tym data wystawienia pierwszej faktury lub równoważnego dokumentu księgowego. Może ono nastąpić:

• dla wniosków złożonych do 30 czerwca 2019 r. – od 1 stycznia 2018 r., lecz nie wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie,
• dla wniosków złożonych od 1 lipca 2019 r. – nie wcześniej niż złożenie wniosku
  o dofinansowanie (z wyłączeniem dokumentacji projektowej i audytu energetycznego, które mogą być wykonane wcześniej).

Z  kolei zakończenie przedsięwzięcia (data wystawienia ostatniej faktury) oznacza zakończenie wszystkich prac objętych umową o dofinansowanie, pozwalające na prawidłową eksploatację zamontowanych urządzeń. Poniesienie ostatniego kosztu nie może nastąpić później niż 24 miesiące po podpisaniu umowy.

Od dnia złożenia wniosku o dofinansowanie, w trakcie realizacji oraz w okresie trwałości, przedstawiciele funduszu ochrony środowiska lub podmioty zewnętrzne mogą dokonać kontroli przedsięwzięcia. Okres trwałości wynosi 3 lata od zakończenia inwestycji. W tym czasie nie można zmienić przeznaczenia budynku na inny, zdemontować urządzeń, instalacji oraz wyrobów budowlanych zakupionych i zainstalowanych z „Czystego powietrza”, a także zainstalować dodatkowych źródeł ciepła niespełniających warunków technicznych tego programu.